در دنیای عملیات صنعتی، جایی که ماشین‌آلات و تجهیزات مایه بهره‌وری هستند، استفاده از روانکنندهها در درجه اول اهمیت قرار دارد. این مواد برای کاهش اصطکاک، گرما، سایش و پارگی اجزای مکانیکی ضروری هستند. با این حال، روانکنندههای سنتی که برای چندین دهه پیشروی صنعت بوده‌اند، اغلب هزینههای زیستمحیطی قابل توجهی دارند. این امر منجر به روند رو به رشدی در اتخاذ روانکارهای پایدار و سازگار با محیطزیست شده و شرکت‌ها به دنبال به حداقل رساندن ردپای اکولوژیکی خود در عین حفظ کارایی ماشین‌آلات هستند.
الزامات زیستمحیطی
بخش صنعت در طول تاریخ نقش مهمی در تخریب محیطزیست داشته است. اتکا به روانکنندههای معمولی که اغلب از سوخت‌های فسیلی تجدیدناپذیر به دست می‌آیند، به آلودگی، کاهش منابع و تخریب زیستگاه کمک کرده است. از آنجایی که جهان نسبت به محیطزیست آگاه‌تر و مقررات سخت‌تر می‌شود، صنایع مجبور میشوند شیوه‌های خود را دوباره ارزیابی کنند و در جایگزین‌های سازگار با محیطزیست سرمایه‌گذاری کنند.
مزایای روانکنندههای پایدار و سازگار با محیطزیست عبارت است از:
- کاهش اثرات زیستمحیطی: روانکنندههای پایدار، که اغلب از منابع تجدیدپذیر مانند روغنهای گیاهی به دست می‌آیند، کاهش قابل توجهی در ردپای کربن در مقایسه با همتایان مبتنی بر نفت خود ارائه میدهند. آنها با سهولت بیشتری تجزیه میشوند و خطر آلودگی خاک و آب را کاهش میدهند.
- بهبود ایمنی در محل کار: روانکنندههای سازگار با محیطزیست اغلب سمیت کمتری دارند و خطرات بهداشتی کمتری برای کارگران ایجاد می‌کنند. این مورد نه تنها ایمنی را افزایش بلکه نیاز به اقدامات پرهزینه و تجهیزات حفاظتی را نیز کاهش می‌دهد.
- انطباق با مقررات: دولت‌ها و آژانس‌های زیستمحیطی در سرتاسر جهان در حال تشدید مقررات مربوط به عملیات صنعتی هستند تا تأثیر آنها بر محیطزیست را محدود کنند. شرکت هایی که روانکنندههای پایدار را پذیرفته‌اند، میتوانند از این مقررات جلوتر بمانند و از جریمه‌های احتمالی و مسائل قانونی اجتناب کنند.
- عمر طولانی تجهیزات: روانکنندههای پایدار معمولاً دارای خواص روانکاری برتری هستند که منجر به کاهش اصطکاک و سایش در ماشین‌آلات می‌شود. این ویژگی منجر به طول عمر بیشتر تجهیزات و کاهش هزینههای نگهداری می‌شود.
- بهره‌وری انرژی: برخی از روانکنندههای سازگار با محیطزیست برای بهبود بهره‌وری انرژی طراحی شدهاند که میتواند منجر به صرفه‌جویی قابل توجهی در هزینه‌ها در طول زمان شود.
انواع روانکنندههای پایدار
انواع مختلفی از روانکنندههای سازگار با محیطزیست در بخش صنعتی محبوبیت پیدا می‌کنند:
- روانکنندههای گیاهی: این روانکنندهها از منابع تجدیدپذیر مانند روغن سویا، روغن کانولا و روغن آفتابگردان مشتق میشوند. آنها زیستتخریبپذیر هستند و خواص روان‌کنندگی عالی دارند. روانکنندههای گیاهی اغلب در مناطق حساس به محیطزیست مانند تجهیزات کشاورزی و جنگلداری استفاده میشوند.
- روانکنندههای مصنوعی مبتنی بر زیست یا Bio-Based Synthetic Lubricants: روانکنندههای مصنوعی مبتنی بر زیست از مواد اولیه تجدیدپذیر مهندسی شدهاند اما برای ارائه عملکردی مشابه روانکارهای مصنوعی سنتی طراحی شدهاند. آنها تعادلی بین پایداری و روانکاری با عملکرد بالا ارائه میدهند.
- روانکنندههای مبتنی بر آب یا Water-Based Lubricants: روانکنندههای مبتنی بر آب یکی دیگر از گزینه‌های پایدار هستند. آنها در کاربردهای مختلف از جمله فلزکاری و ماشینکاری استفاده میشوند. این روانکنندهها سازگار با محیطزیست هستند، زیرا به راحتی فیلتر و بازیافت میشوند.
- روانکنندههای جامد: روانکنندههای جامد، مانند گرافیت و دی‌سولفید‌مولیبدن، اصطکاک را با تشکیل یک لایه محافظ بر روی سطوح فلزی کاهش میدهند. این روانکنندهها اغلب در محیط‌هایی با دما و فشار بالا استفاده میشوند و روانکاری طولانی مدت را ارائه میدهند.
مطالعات موردی موفق در زمینه روغن‌کاری سازگار با محیطزیست
- کمپانی اینترفیس: اینترفیس (Interface, Inc) یک رهبر جهانی در کفپوش‌های مدولار، مأموریتی را آغاز کرد تا در سال 2020 به یک شرکت کربن خنثی تبدیل شود. بخشی از این سفر شامل اجرای شیوه‌های پایدار در طول عملیات خود، از جمله استفاده از روانکنندههای سازگار با محیطزیست بود. اینترفیس با روی آوردن به روانکنندههای گیاهی در فرآیندهای تولید خود، تأثیرات مخرب زیستمحیطی را به میزان قابل توجهی کاهش داد. تعهد این شرکت به پایداری نه تنها با ارزش‌های برند آن همسو بود، بلکه مشتریان آگاه از محیطزیست را نیز جذب و به موفقیت بلندمدت آن کمک کرد.
- بندر لس‌آنجلس: بندر لس‌آنجلس به عنوان یکی از شلوغ‌ترین بنادر ایالات‌متحده، با فشار فزاینده‌ای برای کاهش اثرات زیستمحیطی خود مواجه شد. در پاسخ، آنها شروع به استفاده از روانکنندههای مبتنی بر آب برای جرثقیل‌ها و تجهیزات حمل بار خود کردند. این سوئیچ نه تنها به بندر کمک کرد تا با مقررات سختگیرانه انتشار گازهای گلخانه‌ای مطابقت داشته باشد، بلکه منجر به عملکرد نرم‌تر و کارآمدتر شد. این ابتکار به عنوان الگویی برای سایر بنادر بزرگ در سرتاسر جهان عمل کرد که به دنبال ایجاد تعادل بین بهره‌وری و مسئولیت زیستمحیطی بودند.
- گروه SKF: گروه SKF، تولید‌کننده پیشرو در بلبرینگ و مهر و موم، اهمیت روانکاری پایدار در محصولات خود را تشخیص داده است. آنها طیفی از روانکنندههای زیستی را برای یاتاقان‌های خود توسعه دادند که برای کاهش اصطکاک، مصرف انرژی و در عین حال افزایش عمر محصولاتشان طراحی شده است. این نوآوری نه تنها برای مشتریان آگاه به محیطزیست جذاب بود، بلکه به SKF کمک کرد تا خود را در بازار رقابتی متمایز کند.
ما در مقاله مزایا و معایب روانکنندههای زیستتخریبپذیر بیشتر به جنبه‌های مثبت و منفی زیستتخریبپذیری پرداخته‌ایم.
یکی دیگر از خواص مهم روغنهای گیاهی نقطه اشتعال بالای آنها است. به طور معمول، این دما ممکن است 326 درجه سانتیگراد (610 درجه فارنهایت) برای یک روغن گیاهی باشد.
ما در مقاله انتخاب روانکارها منطبق با محیط زیست مهم‌ترین اصطلاحات مربوط به روانکارهای زیستتخریبپذیر را مرور کرده‌ایم.
اصطلاحات مختلفی برای توصیف محصولات قابل قبول از نظر زیستمحیطی استفاده می‌شود، که از آن جمله می‌توان به زیستتخریبپذیر، زیست پایه یا BIO-BASED و سبز اشاره کرد.
اجرای شیوه‌های روانکاری پایدار
انتقال به شیوه‌های روانکاری پایدار نیاز به برنامه‌ریزی و توجه دقیق دارد. در اینجا چند مرحله کلیدی برای شروع آورده شده است:
- انجام ممیزی روغن‌کاری: شیوه‌های روانکاری فعلی خود را ارزیابی کنید و مناطقی را که می‌توان جایگزین‌های سازگار با محیطزیست را در آنها پیاده‌سازی کرد شناسایی کنید. نیازهای خاص تجهیزات و ماشین‌آلات خود را در نظر بگیرید.
- روانکننده پایدار مناسب را انتخاب کنید: روان‌کننده‌هایی را انتخاب کنید که با اهداف پایداری شما همخوانی داشته و برای تجهیزات شما مناسب باشد. برای راهنمایی با تامین‌کنندگان روانکننده که در گزینه‌های سازگار با محیطزیست تخصص دارند، مشورت کنید.
- نیروی کار خود را آموزش دهید: اطمینان حاصل کنید که کارکنان شما اهمیت شیوه‌های روانکاری پایدار را درک کرده و در استفاده و دفع صحیح آنها آموزش دیده‌اند.
- نظارت و اندازه‌گیری: به طور منظم بر عملکرد روانکنندههای خود نظارت کنید و تأثیر آنها را بر طول عمر تجهیزات، کارایی انرژی و ردپای محیطی اندازه‌گیری کنید.
- همکاری با تامین‌کنندگان: با تامین‌کنندگان روانکننده کار کنید و در ارتباط باشید تا از آخرین پیشرفت‌ها در فناوری روانکاری پایدار مطلع شوید. آنها میتوانند بینش و پشتیبانی ارزشمندی را در دستیابی به اهداف پایدار ارائه دهند.
نتیجه‌گیری
روانکارهای سازگار با محیطزیست و پایدار، مرز جدیدی در برنامه های روانکاری برای صنایع در سراسر جهان به شمار می‌روند. همانطور که الزامات زیستمحیطی همچنان در حال رشد است، اتخاذ شیوه‌های روانکاری پایدار نه تنها یک انتخاب مسئولانه بلکه یک تصمیم تجاری هوشمندانه است. مزایا واضح است: کاهش اثرات زیستمحیطی، بهبود ایمنی محل کار، انطباق با مقررات، عمر طولانی تجهیزات و صرفه‌جویی در هزینه بالقوه. با پیروی از نمونه‌های شرکت‌هایی مانند گروه SKF، کسب‌وکارها میتوانند با حفظ برتری عملیاتی، راه را برای آینده‌ای پایدار و موفق‌تر هموار کنند. استقبال از روانکاری سازگار با محیطزیست فقط یک روند نیست بلکه یک ضرورت برای جهانی سبزتر و پایدارتر است.
منبع
Noria Media (2023) Sustainability and Eco-Friendly Lubricants: A new frontier in lubrication programs | Machinery Lubrication. https://www.machinerylubrication.com/Read/32527/sustainability-eco-friendly-lubricants-new-frontier-in-lube-programs
سوالات متداول
روانکنندههای پایدار برای به حداقل رساندن اثرات زیستمحیطی فرموله میشوند. آنها معمولاً زیستتخریبپذیر و غیر سمی هستند و از منابع تجدیدپذیر مشتق میشوند.
انواع اصلی روانکنندههای پایدار عبارتند از:
- روانکنندههای زیستتخریبپذیر: این روانکنندهها با انتشار در محیط به مواد طبیعی تجزیه میشوند و آسیبهای زیستمحیطی را به حداقل میرساند. آنها اغلب از روغنهای گیاهی، استرهای مصنوعی یا سایر مواد زیستی ساخته میشوند.
- روانکنندههای زیستی: عمدتاً از منابع زیستی تجدیدپذیر مانند روغنهای گیاهی (مانند کانولا، سویا، آفتابگردان) و چربیهای حیوانی ساخته شدهاند. این روانکنندهها نه تنها مزایای زیستمحیطی را ارائه میدهند، بلکه روانکاری و زیستتخریبپذیری عالی از خود نشان میدهند.
- استرهای مصنوعی: استرهای مصنوعی که از طریق واکنشهای شیمیایی تولید میشوند، میتوانند برای کاربردهای خاص طراحی شوند و عملکرد بالایی را در دماها و شرایط شدید ارائه دهند، در حالی که زیست تخریبپذیر و کمتر سمی هستند.
- پلیآلکیلنگلیکولها (PAGs): اگرچه از منابع تجدیدپذیر مشتق نمیشوند، اما روانکارهای مصنوعی هستند که به دلیل زیستتخریبپذیری و سمیت کم خود شناخته شدهاند و آنها را نسبت به روغنهای معدنی سنتی دوستدار محیطزیست میکند.
استفاده از روانکنندههای پایدار به کاهش آلودگی محیطزیست، حفظ منابع تجدیدناپذیر و افزایش ایمنی اکوسیستمها و سلامت انسان کمک میکند. علاوه بر این، روانکارهای پایدار میتوانند مزایای عملکردی برتر از جمله روانکاری بهتر، نقاط اشتعال بالاتر و نوسانات کمتر ارائه دهند که میتواند منجر به کاهش هزینههای نگهداری و افزایش عمر تجهیزات شود.
بله، روانکنندههای پایدار میتوانند به اندازه روانکنندههای معمولی در بسیاری از کاربردها مؤثر و یا حتی برتر از آنها باشند. پیشرفت در فناوری و فرمولاسیون، ویژگیهای عملکردی آنها را بهبود بخشیده و آنها را برای طیف گستردهای از کاربردهای صنعتی، خودرویی و دریایی مناسب میکند. با این حال، عملکرد آنها ممکن است بسته به کاربرد خاص و شرایط محیطی متفاوت باشد، بنابراین مهم است که روانکننده مناسب برای نیازهای خود را انتخاب کنید.
در ابتدا، روانکارهای پایدار ممکن است گرانتر از روانکارهای مبتنی بر روغن معدنی به دلیل هزینه تولید بالاتر و استفاده از منابع تجدیدپذیر باشند. با این حال، پتانسیل آنها برای عمر طولانی‌تر، کاهش هزینههای اثرات زیستمحیطی و هزینههای دفع پایین‌تر میتواند آنها را در دراز مدت مقرون به صرفه کند. علاوه بر این، افزایش تقاضا برای تولید روانکارهای پایدار احتمالاً تفاوت هزینه آنها را در طول زمان کاهش می‌دهد.
