گریس صنایع نفت و گاز

صنعت نفت و گاز را  بر اساس معیارهای مختلف از جمله مراحل اکتشاف، تولید و توزیع و همچنین انواع فعالیت‌ها و فرآورده‌ها به بخش‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌کنند. اما به طور کلی می‌توان صنعت نفت را به سه بخش عملیاتی اصلی تقسیم کرد: 

• اکتشاف و استخراج ذخایر نفت خام و گاز طبیعی …
• حمل و نقل و ذخیره‌سازی محصولات استخراج شده …
• پالایش، توزیع و فروش به مشتری نهایی …

گریس‌ها نقش مهمی در صنعت نفت و گاز ایفا می‌کنند، به ویژه در شرایطی که روانکارهایی مانند روغن‌ها ممکن است محافظت مطلوبی را ارائه نکنند. انتخاب صحیح گریس در تجهیزات مختلف از کمپرسورها، شیرها و محرک‎ها گرفته تا ماشین‌آلات حفاری و سکوهای دریایی در به حداقل رساندن خرابی‌های برنامه‌ریزی نشده و اطمینان از عملکرد بهینه بسیار ضروری است.

پرکاربردترین گریس‌ها در صنعت نفت و گاز

انتخاب گریس به عواملی مانند دمای کار، بار، سرعت، محیط و نوع تجهیزات بستگی دارد و این امر در بخش‌های مختلف صنعت نفت و گاز به دلیل ارزش بالای تجهیزات و نیاز به عملکرد مداوم، از اهمیت بالایی برخوردار است. بی شک گریس‌‌های فراوانی در این صنعت به کار می‌روند اما برخی از پرکاربردترین آن‌ها عبارت است از: 

• گریس‌های کمپلکس لیتیوم: گریس‌های کمپلکس لیتیوم همه کاره هستند و می‌توانند طیف وسیعی از دماها و شرایط را تحمل کنند. این ویژگی آن‌ها را برای کاربردهای مختلف در بخش نفت و گاز مناسب می‌سازد. آن‌ها مقاومت خوبی در برابر آب، پایداری مکانیکی و عملکرد در دمای بالا دارند. 
• گریس‌های سولفونات کلسیم: این گریس‌ها به دلیل مقاومت عالی در برابر خوردگی و مقاومت در برابر آب شناخته شده‌اند. آن‌ها در اغلب تجهیزاتی که در معرض محیط‌های خشن، مانند سکوهای دریایی و تجهیزات زیر دریا استفاده می‌شوند، کاربرد دارند.
• گریس‌های کمپلکس آلومینیوم: گریس‌های کمپلکس آلومینیومی برای کاربردهایی با دمای بالا مناسب هستند و روانکاری موثری را برای انواع مختلف تجهیزات از جمله پمپ ها، کمپرسورها، شیرها و دکل های حفاری فراهم می کنند. استفاده از این گریس‌ها دوام بیشتر و فواصل روانکاری طولانی را ارائه و دفعات تعمیر و نگهداری و خرابی را کاهش می‌دهند.
• گریس‌های پلی اوره: نوعی گریس مصنوعی هستند که از غلیظ‌کننده پلی اوره استفاده می‌کنند. این گریس‌ها در برابر فشار شدید مقاوم هستند، بنابراین محافظت عالی در برابر سایش و تماس فلز با فلز ایجاد می‌کنند. آنها می‌توانند بارهای سنگین، بارهای ضربه‌ای و شرایط فشار بالا را تحمل کنند و برای کاربردهایی مانند حفاری، پمپ ها و شیرها مناسب هستند.
• گریس های PTFE : گریس‌های حاوی افزودنی‌های پلی تترا فلوئورواتیلن (PTFE) خاصیت روانکاری عالی دارند. این گریس‌ها مقاومت شیمیایی استثنایی از خود نشان می‌دهند که این ویژگی در صنعت نفت که در آن قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مختلف، حلال‌ها و مواد خورنده رایج است، حیاتی به شمار می‌رود. تجهیزات نفت و گاز اغلب در محیط‌های مرطوب قرار دارند. گریس های PTFE مقاومت بسیار خوبی در برابر آب و رطوبت دارند و یک سد محافظ تشکیل می‌دهند که آب را دفع  و از رسیدن آن به سطوح فلزی جلوگیری می‌کند. 
• گریس‌های کمپلکس باریم: این گریس‌ها نیز در تجهیزات صنعت نفت و گاز استفاده می‌شود که البته استفاده از آنها در مقایسه با سایر گریس‌ها کمتر است. آن‌ها می‌توانند دماهای بالا را بدون تخریب قابل توجه تحمل کنند و امکان روانکاری موثر در محیط‌های گرم را فراهم آورند. همچنین تجهیزات به کار رفته در این صنعت در معرض محیط‌های خورنده، مانند محیط‌های حاوی گازهای اسیدی یا آب شور قرار دارند. این گریس‌ها یک سد محافظ ایجاد می‌کنند که به جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی سطوح فلزی کمک کرده و یکپارچگی و طول عمر تجهیزات را حفظ می‌کند. 

تجهیزات و ماشین‌آلات صنعت نفت که به گریس‌کاری نیاز دارند 

چند نمونه از تجهیزات و ماشین آلات صنعت نفت که نیاز به گریس‌کاری منظم دارند عبارت است از:

• کمپرسورها: کمپرسورها برای فشرده‌سازی گاز در فرایندهایی مانند تولید و پالایش گاز طبیعی استفاده می‌شوند. گریس کاری در اجزای کمپرسور مانند بلبرینگ‌ها، چرخ‌دنده‌ها و پیستون‌ها برای به حداقل رساندن سایش و کاهش اصطکاک در شرایط فشار بالا ضروری است. 
• شیرها: شیرها اجزای حیاتی در تجهیزات صنعت نفت هستند که جریان مایعات و گازها را کنترل می‌کنند. برای حفظ عملکرد صحیح شیر، جلوگیری از گرفتگی و اطمینان از مهر و موم محکم بین سطوح بی شک به گریس‌کاری صحیح احتیاج است.  
• تجهیزات حفاری: در عملیات حفاری نفت، تجهیزات مختلف نیاز به گریس کاری دارند که از آن جمله می‌توان به دکل‌های حفاری، مته‌ها، میزهای دوّار و سیستم‌های بالابر اشاره کرد. گریس‌کاری برای روانکاری اجزایی مانند یاتاقان، چرخ‌دنده‌ها و سیستم‌های محرّک برای عملیات حفاری کارآمد ضروری است. 
•  تجهیزات دریایی: تجهیزات فراساحلی صنعت نفت، از جمله سکّوها، رایزرها و تجهیزات زیر دریا، اغلب در محیط‌های دریایی خشن عمل می‌کنند. گریس‌کاری برای محافظت در برابر خوردگی ناشی از قرار گرفتن در معرض آب دریا و روانکاری قطعات متحرک مختلف بسیار مهم است.
• توربین‌ها: توربین‌های گاز و توربین‌های بخار در پالایشگاه‌های نفت استفاده می‌شوند. برای به حداقل رساندن اصطکاک، کاهش سایش و اطمینان از عملکرد قابل اعتماد، گریس کاری برای اجزای دوّار  توربین‌ها ضروری است.
•  گیربکس: گیربکس‌ها در بسیاری از کاربردهای صنعت نفت مانند پمپ‌ها، کمپرسورها و تجهیزات حفاری یافت می‌شوند. روانکاری چرخ‌دنده‌ها و یاتاقان‌ها امکان انتقال صاف نیرو و کاهش صدا و سایش را فراهم می‌کنند. 
• جرثقیل و تجهیزات بالابری: جرثقیل و تجهیزات بالابر مورد استفاده در صنعت نفت برای روانکاری مناسب یاتاقان‌ها، قرقره‌ها، کابل‌ها و سایر قطعات متحرک نیاز به گریس دارند. این عمل عملیات بالابری ایمن و کارآمد را تضمین می‌کند. 
• سیستم‌های انتقال نیرو: سیستم های مختلف انتقال نیرو شامل تسمه، زنجیر و کوپلینگ در صنعت نفت استفاده می‌شود. گریس‌کاری برای کاهش اصطکاک، جلوگیری از سایش و حفظ کارایی این سیستم‌ها ضروری است. 
• همزن‌ها و میکسرها: گریس‌کاری شفت‌های همزن و اجزای میکسر فرآیند اختلاط کارآمد را تضمین می‌کند. 
• فن‌ها و دمنده‌ها: گریس زدن فن و بلبرینگ دمنده کارایی آن‌ها را افزایش و صدا و لرزش را به حداقل می‌رساند.
• تجهیزات سرویس چاه: گریس‌کاری خطوط سیم، خطوط لغزنده و تجهیزات لوله‌های سیم‌پیچ برای عملیات کارآمد سرویس چاه ضروری است.

ویژگی گریس‌های مورد استفاده در صنعت نفت و گاز 

توجه به این نکته مهم است که تعیین گریس بسته به نوع تجهیزات، شرایط عملیاتی و استانداردهای صنعت متفاوت است. برای انتخاب گریس مناسب برای هر کاربرد در صنعت نفت و گاز، توصیه‌ تولیدکنندگان و راهنمایی‌ کارشناسان باید رعایت شود. در اینجا تنها برخی از ویژگی‌های مهم گریس‌های مورد استفاده در این صنعت را ذکر می‌کنیم:

• پایداری در دمای بالا: تجهیزات نفت و گاز به دلیل ماهیت فرایندهای درگیر، اغلب در دماهای بالا کار می‌کنند. گریس مورد استفاده در این صنعت باید پایداری حرارتی عالی از خود نشان دهد تا قوام و خواص روان‌کنندگی خود را در دماهای بالا بدون نرم شدن یا شکستن حفظ کند. 
• عملکرد فشار شدید (EP): تجهیزات نفت و گاز اغلب تحت بارهای بالا و شرایط فشار شدید کار می‌کنند. گریس با عملکرد خوب EP برای ارائه روانکاری موثر و محافظت در برابر سایش، تماس فلز با فلز و آسیب سطوح، در این کاربردهای سخت ضروری است.
• مقاومت در برابر آب: عملیات نفت و گاز ممکن است شامل قرار گرفتن در معرض آب، رطوبت و محیط های آبی، از جمله محیط های دریایی یا زیر دریا باشد. گریس مورد استفاده در این صنعت باید دارای خواص ضد آب قوی باشد تا از رسیدن آب به سطوح فلزی جلوگیری کند و خطر خوردگی، زنگ زدگی و شستشو را کاهش دهد.
• مقاومت شیمیایی: گریس مورد استفاده در صنعت نفت و گاز باید مقاومت خوبی در برابر مواد شیمیایی مختلف از جمله هیدروکربن‌ها، اسیدها، گازها و سایر موادی که در صنعت با آن مواجه می‌شوند از خود نشان دهد. این مقاومت تضمین می‌کند که گریس در محیط‌های شیمیایی خشن پایدار و موثر باقی می‌ماند و خطر تخریب یا از بین رفتن خواص روانکاری را به حداقل می‌رساند.
• حفاظت در برابر خوردگی: تجهیزات نفت و گاز اغلب در محیط‌های خورنده کار می‌کنند که منجر به تخریب فلز و خرابی تجهیزات می‌شود. گریس مورد استفاده در این صنعت باید با ایجاد یک مانع محافظ بر روی سطوح فلزی، جلوگیری از تماس با عوامل خورنده و کاهش خطر خوردگی و زنگ‌زدگی، محافظت در برابر خوردگی را ایجاد کند.
• ظرفیت حمل بار: گریس مورد استفاده در تجهیزات نفت و گاز باید ظرفیت حمل بار بالایی داشته باشد تا در برابر بارهای سنگین و شرایط فشار شدید مقاومت کند. این ویژگی تضمین می کند که گریس می تواند به طور موثر اجزا را تحت شرایط عملیاتی سخت روان و سایش را به حداقل برساند، همچنین عمر تجهیزات را افزایش دهد.
• عمر طولانی: تجهیزات نفت و گاز اغلب در محیط‌های دور یا سخت کار می‌کنند که این مورد تعمیر و نگهداری مکرر و گریس‌کاری مجدد را به چالش می‌کشد. گریس مورد استفاده در این صنعت باید عمر طولانی و پایداری برشی عالی داشته باشد تا عملکرد خود را تحت استفاده طولانی مدت و نیروهای برشی بالا حفظ کند و دفعات تعمیر و نگهداری و خرابی را کاهش دهد.

صنعت پتروشیمی

صنعت پتروشیمی بخشی از صنایع شیمیایی است که به تولید مواد شیمیایی و مواد حاصل از نفت (نفت خام) و گاز طبیعی می پردازد. صنعت پتروشیمی را می توان به طور کلی بر اساس انواع محصولات تولیدی به زیرمجموعه‌هایی مانند پلیمر و پلاستیک، الفین‌ها، آروماتیک‌ها، الیاف مصنوعی، حلال‌ها، ترکیبات شیمیایی تخصصی و غیره طبقه‌بندی کرد. 

در صنعت پتروشیمی، گریس‌کاری نقش مهمی در اطمینان از بهره‌برداری کارآمد و نگهداری تجهیزات و ماشین‌آلات مختلف ایفا می‌کند. می‌توان گفت گریس‌کاری موثر بخشی از یک استراتژی جامع مدیریت دارایی در این صنعت محسوب می‌شود. به عبارتی استفاده از گریس مناسب اولویت مهمی است که در تضمین عملکرد تجهیزات، برنامه‌های تعمیر و نگهداری و سلامت کلی دارایی نقش دارد.  

پرکاربردترین گریس‌ها در صنعت پتروشیمی

انتخاب گریس مناسب شامل در نظر گرفتن عواملی مانند محدوده دما، ظرفیت باربری، قرار گرفتن در معرض آب، سازگاری با مواد شیمیایی و الزامات تجهیزات خاص است.  تاسیسات پتروشیمی اغلب دارای ترکیبی از تجهیزات مختلف هستند که هر کدام نیازهای روانکاری خاص خود را دارند. بنابراین لیستی که در ادامه ارائه می‌کنیم تنها بخشی از روانکارهای مورد استفاده در این صنعت را منعکس می‌کند. همکاری نزدیک با متخصصان و سازندگان روغن‌کاری برای اطمینان از عملکرد بهینه ماشین‌آلات در صنعت پتروشیمی ضروری است.

• گریس کمپلکس لیتیوم: گریس‌های کمپلکس لیتیوم همه کاره هستند و معمولاً در کاربردهای مختلف صنعتی از جمله صنعت پتروشیمی استفاده می‌شوند. آن‌ها پایداری خوبی در دمای بالا، مقاومت در برابر آب و پایداری مکانیکی دارند. این گریس ها برای طیف وسیعی از تجهیزات از جمله پمپ‌ها، کمپرسورها و یاتاقان‌ها مناسب هستند.
• گریس لیتیوم هیدروکسی: معمولاً به گریس های مبتنی بر صابون لیتیوم اطلاق می شود که با هیدروکسید لیتیوم به عنوان عامل غلیظ‌کننده فرموله می‌شوند. این گریس‌ها به دلیل خواص چندمنظوره و سازگاری با طیف وسیعی از کاربردها به طور گسترده در صنایع مهمی مانند پتروشیمی کاربرد دارند. 
• گریس سولفونات کلسیم: گریس سولفونات کلسیم مقاومت عالی در برابر آب، محافظت در برابر خوردگی و عملکرد در دمای بالا را ارائه می دهد. آنها به ویژه برای کاربردهایی که قرار گرفتن در معرض آب نگران کننده است، مانند تجهیزات در فضای باز یا ماشین آلات در محیط های مرطوب، مناسب هستند.
• گریس بنتون: این گریس برای اجزایی مانند یاتاقان‌هایی که در نزدیکی تجهیزات مولّد گرما کار می‌کنند و در معرض دمایی هستند که باعث ذوب شدن  گریس‌های معمولی می‌شود، مناسب است. 
• گریس کلسیم: این گریس به طور گسترده در قطعات متحرک زنجیر و کابل برای اطمینان از عمر طولانی و عملکرد صاف طراحی شده است. چسبندگی و مقاومت در برابر آب آن را قادر می‌سازد تا به قطعات متحرک سریع بچسبد و از فلز در برابر حملات خورنده محافظت کند. این نوع گریس‌ها معمولا در سیم بکسل و یا گیربکس‌های کوچک و آهسته که به روان‌کننده نیمه سیال نیاز دارند، استفاده می‌شود. 
• گریس کمپلکس آلومینیوم: این گریس‌ها مقاومت خوبی در برابر آب، پایداری مکانیکی و محافظت در برابر خوردگی دارند. آنها در کاربردهای صنعتی مختلف، از جمله صنعت پتروشیمی، جایی که می‌توانند طیف وسیعی از شرایط عملیاتی را مدیریت کنند، استفاده می‌شوند.
• گریس پلی اوره: این گریس‌ها به دلیل پایداری در دمای بالا و عمر طولانی شناخته شده‌اند. آن‌ها معمولاً در یاتاقان‌های موتور الکتریکی، سیستم‌های نوار نقاله و سایر کاربردها که در آن چرخش با سرعت بالا دخیل است استفاده می‌شود.

 گریس سیلیکون: گریس‌های سیلیکونی در مواردی استفاده می‌شوند که در آن‌ها مقاومت در برابر درجه حرارت بالا، آبگریزی و خواص عایق الکتریکی مورد نیاز است. آنها برای تجهیزاتی که در دماهای شدید یا در حضور مواد شیمیایی کار می‌کنند، مناسب هستند.