اهمیت روان‌کننده‌های غذایی مانند گریس خوراکی در فرآوری مواد غذایی را نمی‌توان نادیده گرفت. این روان‌کننده‌های تخصصی نقش مهمی در حفظ یکپارچگی، ایمنی و بهداشت تاسیسات تولید مواد غذایی دارند. بر خلاف روان‌کننده‌های معمولی، این روانکارها با مواد غیر سمی فرموله می‌شوند و با استانداردهای نظارتی سختگیرانه مطابقت دارند تا در صورت تماس تصادفی، محصولات غذایی را آلوده نکنند. استفاده از روان‌کننده‌های نامناسب در تجهیزات فرآوری مواد غذایی می‌تواند منجر به آلودگی محصول و در نتیجه فراخوان‌های پرهزینه، به خطر افتادن ایمنی مصرف‌کننده و آسیب به شهرت برند شود. علاوه بر این، استفاده از این روانکارها آرامش خاطر را برای تولیدکنندگان، تنظیم‌کننده‌ها و مصرف‌کنندگان فراهم می‌کند و تضمین می‌کند که عملیات فرآوری مواد غذایی از بالاترین استانداردهای کیفیت، ایمنی و انطباق پیروی خواهد کرد. در بخش‌های پیش رو با ما همراه باشید تا به طور جزئی‌تر به اهمیت روان‌کننده‌های مناسب برای مواد غذایی بپردازیم.
استانداردهای NSF
روانکاری بهینه در هر فرآیند تولید یک نکته مهم است. به طور خاص در تولید غذا و نوشیدنی، باید در این مورد تعادل برقرار شود. روانکاری ماشین‌آلات و ایمنی مواد غذایی هر دو مهم هستند. در حالی که ماشین‌ها برای عملکرد روان نیاز به روغن‌کاری دارند، باید مراقب باشید تا از آلودگی شیمیایی جلوگیری شود. استفاده از روان‌کننده‌های غذایی و از همه مهم‌تر استفاده صحیح از آنها یکی از راه‌های کاهش آلودگی مواد غذایی ناشی از تماس شیمیایی است. روان‌کننده‌های غذایی با پایه و مواد افزودنی ساخته می‌شوند که برای استفاده در اطراف مناطق فرآوری مواد غذایی ایمن هستند. بنیاد بین‌المللی بهداشت ملی(National Sanitation Foundation ) (NSF) طیف گسترده‌ای از ترکیبات شیمیایی مورد استفاده در محصولات، از جمله روان‌کننده‌ها که با دستورالعمل‌های کلیدی ایمنی مواد غذایی منطقه‌ای و جهانی و همچنین مقررات صنعتی مطابقت دارند را ثبت می‌کند. علائم ثبت NSF اغلب یکی از معدود مواردی است که توسط شرکت‌های غذا و نوشیدنی در سطح جهان پذیرفته شده است. ثبت NSF نشان می‌دهد که یک روان‌کننده با شیوه های ایمنی مواد غذایی که توسط آژانس های نظارتی جهانی اتخاذ شده است، همسو است.
بنابراین سوال اینجاست برنامه‌های انطباق NSF برای روان‌کننده‌های درجه غذایی چیست و چرا آنها مهم هستند؟
ما در مقاله روانکار گیاهی چیست و چگونه تولید می‌شود؟ به تفصیل در مورد جزییات روانکارهای غذایی توضیح داده‌ایم.
روانکار گیاهی یا همان فود گرید چیست و چرا از آنها استفاده می‌کنیم؟ آنها چه تفاوتی با دیگر روانکارهای موجود در صنعت دارند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت روان‌کننده‌های غذایی باید همان عملکردهای فنی هر روان‌کننده دیگری را انجام دهند.
مبانی روغن‌کاری در پردازش مواد غذایی مروری بر قوانین کشور آمریکا از نظر ثبت و تولید روانکارهای غذایی دارد.
روان‌کننده‌هایی که دارای گواهینامه NSF به عنوان درجه غذایی هستند و استاندارد FDA را به دست می‌آورند به عنوان یک ترکیب غیر غذایی دارای گواهی NSF H2 فهرست شده‌اند.
ثبت‌نام و گواهینامه
کیفیت و خلوص در خط تولید مواد غذایی و نوشیدنی از اهمیت بالایی برخوردار است و NSF دارای ثبت‌های مختلفی است. این ثبت‌ها به سطح تماس یک روان‌کننده با غذا و سطح خطر مرتبط با هر یک می‌پردازد. این ثبت‌ها شامل روان‌کننده‌های 3H، H1، H2 و H3 هستند:
- 3H: روان‌کننده‌های تماس مستقیم هستند. این روان‌کننده‌ها با ذخایر پایه تایید شده برای استفاده توسط داروسازی ایالات متحده (USP) و فرمول ملی (NF) تولید می‌شوند.
- H1: فرموله شده با افزودنی های تایید شده HX-1، که برای کاربردهای تماس اتفاقی مناسب است.
- H2: فقط در قسمت‌هایی از تاسیسات فرآوری مواد غذایی و نوشیدنی که امکان تماس روان‌کننده با غذا وجود ندارد قابل استفاده است.
- H3: این روغن‌های محلول برای تمیز کردن و جلوگیری از زنگ‌زدگی تجهیزات فرآوری مواد غذایی استفاده می‌شود. این روان‌کننده‌ها باید قبل استفاده از تجهیزات پاک شوند.
(گواهی HX-1 نشان می‌دهد که روان‌کننده برای استفاده در محیط‌هایی که احتمال تماس تصادفی با مواد غذایی وجود دارد، مناسب است. این روان‌کننده‌ها به گونه ای طراحی شده‌اند که در صورت تماس مقادیر کمی از آنها با محصولات غذایی ایمن باشند.)
NSF همچنین محصولاتی که مطابق با استانداردهای ISO 21469 برای روان‌کننده‌های غذایی هستند را تایید می‌کند (و به صورت آنلاین فهرست می‌کند). ISO 21469 مرحله ای از ثبت H1 است زیرا فراتر از فرمولاسیون و مواد تشکیل‌دهنده است و شامل کنترل کیفیت و ارزیابی ریسک است. روان‌کننده‌های درجه غذایی باید مطابق با FDA 21 CFR 178.3570 ایالات متحده فرموله شوند. استفاده از یک روان‌کننده غذایی نیز می‌تواند بخشی فعال از سیستم نقطه کنترل بحرانی تجزیه و تحلیل خطر (HACCP) یک کارخانه باشد. HACCP یک سیستم مبتنی بر دانش است که با هدف کنترل خطرات ایمنی مواد غذایی در داخل کارخانه به عنوان راهی برای کاهش خطر آلودگی مواد غذایی است. گواهی HACCP بسیار توصیه می‌شود زیرا نشان‌دهنده تعهد به ایمنی مواد غذایی از برداشت تا مصرف است.
HACCP بر اساس هفت اصل اساسی ساخته شده است:
- تجزیه و تحلیل خطر
- شناسایی نقاط کنترل بحرانی (CCPs)
- ایجاد محدودیت های بحرانی
- رویه های نظارت
- اقدامات اصلاحی
- رویه‌های تأیید
- رویه‌های ثبت و اسناد
برخی از مراکز فرآوری مواد غذایی کد رنگی را به عنوان بخشی از طرح HACCP خود اجرا می‌کنند. یک سیستم کدگذاری رنگ به کاهش اختلاط محصول در یک محیط متنوع و چند زبانه کمک می‌کند.
تماس مستقیم، روان‌کننده‌های 3H به عنوان مواد آزاد‌کننده در تابه‌های پخت، تقسیم‌کننده‌های خمیر، برش‌ها، چاقوها، سینی‌ها، گریل‌ها، تابه‌ها، قلاب‌ها و سایر تجهیزات پردازش مواد غذایی استفاده می‌شود. این روان‌کننده‌ها همچنین می‌توانند به عنوان پوشش روی تخم‌مرغ، میوه‌ها و سبزیجات و به عنوان یک عامل رفع کف استفاده شوند.
روانکارهای H1 همان عملکردهای اساسی روانکارهای معمولی را انجام می‌دهند و در عین حال مطابق با مقررات ایمنی مواد غذایی هستند. بسته به کاربرد، روان‌کننده‌های غذایی H1 برای محافظت در برابر زنگ زدگی، سایش و خوردگی فرموله می‌شوند. خواص فشار شدید و پایداری اکسیداسیون نمونه‌هایی از ویژگی‌هایی هستند که ممکن است در روان‌کننده‌های غذایی H1 یافت شوند. این روان‌کننده‌ها همچنین باید سازگاری خود را با الاستومرهای معمولی که اغلب در آب‌بندی‌ها استفاده می‌شوند، حفظ کنند. روان‌کننده‌های H1 را می‌توان به عنوان ضد زنگ یا عامل رها‌کننده بر روی واشر و مهر و موم استفاده کرد. سیالات هیدرولیک، گریس‌ها و روان‌کننده‌های دنده، روان‌کننده‌های معمولی H1 هستند که در تاسیسات فرآوری مواد غذایی استفاده می‌شوند.
نگهداری و جابجایی مناسب
اتخاذ و نگهداری مناسب روان‌کننده‌های غذایی روش دیگری برای کمک به جلوگیری از آلودگی متقابل است. روان‌کننده‌های غذایی باید به درستی شناسایی شوند. بهترین روش این است که روان‌کننده های درجه‌بندی مواد غذایی را در انبارهای جداگانه و دور از روان‌کننده‌های غیر غذایی نگهداری کنید. جداسازی روان‌کننده‌های درجه غذایی از روان‌کننده‌های معمولی غیر غذایی، آلودگی بالقوه روان‌کننده را نیز کاهش می‌دهد. دستورالعمل‌های ماندگاری و ذخیره‌سازی را می‌توانید از سازنده روان‌کننده خود دریافت کنید. به طور کلی، روان‌کننده‌های مواد غذایی باید همیشه در محیط خشک و خنک نگهداری شوند. مواد افزودنی و موادی که برای فرموله کردن این محصولات استفاده می‌شود، مدت زمان ماندگاری روان‌کننده را تعیین می‌کند.
تاسیسات روانکار باید اطمینان حاصل کنند که روانکارها به درستی برچسب‌گذاری شده‌اند. برچسب‌گذاری مناسب و برگه‌های اطلاعات ایمنی با دسترسی آسان از حمل و استفاده صحیح محصول پشتیبانی می‌کند. به عنوان یک اقدام ایمنی اضافی، می‌توان ظروف، توزیع‌کننده‌ها و اعمال کننده‌های تعیین‌شده برای روان‌کننده‌های مواد غذایی را نیز جدا کرد.
نتیجه‌گیری
دانستن نحوه شناسایی روان‌کننده‌های درجه غذایی، کاربردهای مختلف آنها در مناطق فرآوری مواد غذایی، روش‌های نگهداری و جابجایی و جایی که آنها در طرح HACCP کارخانه قرار می‌گیرند، مهم است. به خاطر داشته باشید روان‌کننده‌های درجه غذایی به طور خاص برای اطمینان از روانکاری بهینه ماشین‌آلات و در عین حال به حداقل رساندن خطر آلودگی متقابل روان‌کننده فرموله شده‌اند.
منبع
McDonald, E. (2022) The importance of proper food-grade lubricants. https://www.machinerylubrication.com/Read/32209/the-importance-of-proper-food-grade-lubricants
سوالات متداول
روان‌کننده‌های درجه غذایی به طور خاص برای اطمینان از ایمنی و یکپارچگی محصولات غذایی در محیط‌های فرآوری فرموله شده‌اند. استفاده از روان‌کننده‌های غیر غذایی می‌تواند منجر به آلودگی شود، خطرات سلامتی را برای مصرف‌کنندگان به همراه داشته باشد و به طور بالقوه باعث فراخوان‌های پرهزینه شود.
روان‌کننده‌های مواد غذایی با موادی تولید می‌شوند که مطابق با استانداردهای نظارتی برای تماس با غذا هستند. آنها تحت آزمایش‌های دقیق قرار می‌گیرند تا اطمینان حاصل شود که در صورت مصرف تصادفی هیچ خطری برای سلامتی ندارند در حالی که روان‌کننده‌های معمولی ممکن است حاوی مواد افزودنی یا آلاینده‌های نامناسب برای پردازش مواد غذایی باشند.
روغن‌کاری مناسب با روان‌کننده‌های غذایی به حفظ عملکرد و طول عمر تجهیزات پردازش کمک می‌کند و خطر خرابی و تعمیرات پرهزینه را کاهش می‌دهد. همچنین انطباق با مقررات ایمنی مواد غذایی را تضمین می‌کند و تعهد به کیفیت محصول و ایمنی مصرف‌کننده را نشان می‌دهد.
روان‌کننده‌های غذایی باید با مقررات تعیین شده توسط آژانس‌هایی مانند سازمان غذا و دارو (FDA) در ایالات متحده و مقررات اتحادیه اروپا (EU) در مورد مواد تماس با غذا مطابقت داشته باشند. این استانداردها مواد تشکیل‌دهنده مجاز و حداکثر سطوح مجاز آلاینده‌ها را در روان‌کننده‌هایی که برای استفاده در فرآوری مواد غذایی در نظر گرفته شده‌اند، مشخص می‌کند.
روان‌کننده‌های درجه غذایی برای تمام تجهیزات و ماشین‌آلات درگیر در پردازش مواد غذایی از جمله میکسرها، نوار نقاله‌ها، برش‌دهنده‌ها، پرکننده‌ها و ماشین‌های بسته‌بندی ضروری هستند. هر وسیله‌ای که با محصولات غذایی در تماس است باید از روان‌کننده‌های مناسب برای جلوگیری از آلودگی استفاده کند.
تولیدکنندگان باید با تامین‌کنندگان روانکار یا کارشناسان صنعت برای انتخاب روانکار مناسب مواد غذایی بر اساس عواملی مانند شرایط عملیاتی، سازگاری تجهیزات و الزامات قانونی مشورت کنند. انجام ارزیابی‌های کامل ریسک و رعایت بهترین شیوه‌های روانکاری نیز ضروری است.
