روغن صنایع کشاورزی
اهمیت روانکنندههای مناسب برای مواد غذایی
انتخاب روان‌کننده برای صنایع دارویی
صنعت کشاورزی بخش وسیعی از اقتصاد را شامل می‌شود که فعالیت‌های مختلف مرتبط با تولید مواد غذایی و سایر محصولات کشاورزی را در بر می‌گیرد. این صنعت نقش مهمی در تامین معاش جمعیت جهان و مواد اولیه صنایع مختلف به عهده دارد. صنعت کشاورزی را می‌توان بر اساس جنبه‌های مختلف فرآیند تولید و انواع محصولاتی که حاصل می‌شود به چندین زیرمجموعه طبقه‌بندی کرد. تولید محصولاتی مانند غلات، دانه‌های روغنی، میوه، سبزیجات، گیاهان دارویی و خوراک دام بخشی از مشتقات این صنعت وسیع است. مواردی مانند پرورش دام و طیور، ماهی و انواع آبزیان، جنگلداری، تولید بدز، تولید کود و آفت‌کش‌ها، علف‌کش‌ها، صنایع و خدمات مختلف حمایتی مرتبط با کشاورزی از جمله تولید تجهیزات، فناوری کشاورزی، فرآوری مواد غذایی مانند انجماد و بسته بندی، کشاورزی پایدار مانند کشاورزی ارگانیک نیز از دیگر زیرمجموعه‌های این صنعت است.
اهمیت روانکارهایی مانند روغن در این صنعت موضوعی بسیار گسترده است که یک هدف کلی را دنبال می‌کند. به عبارتی در کشاورزی مدرن، روانکاری موثر با هدف به حداکثر رساندن بهره‌وری و به حداقل رساندن هزینه‌ها نقش کلیدی ایفا می‌کند.
ماشین‌آلات کشاورزی مدرن، از جمله تراکتور، کمباین، بیلر، کودپاش و یا ماشین‌های برداشت انگور و ذرت‌چین، در معرض استفاده سنگین، دماهای شدید، رطوبت، و شرایط سخت کاری قرار دارند. روغن‌کاری مناسب این تجهیزات مزایای بی شماری در پی دارد و به شما امکان می‌دهد به حداکثر عملکرد، افزایش سود، کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، بهبود بهره‌وری و غلبه بر چالش های ناشی از شرایط سخت، دماهای نامطلوب و محیط‌های سخت بیندیشید.
برخی از پرکاربردترین روغن‌های مورد استفاده در صنعت کشاورزی
انواع مختلفی از روغن‌های کشاورزی وجود دارد که معمولاً برای ماشین‌آلات کشاورزی استفاده می‌شود:
- روغن موتور: روغن‌کاری موتور برای محافظت از خود موتور و به حداقل رساندن احتمال آسیب و خرابی آن از اهمیت بالایی برخوردار است، بنابراین انتخاب یک روانکار با کیفیت اولویت اصلی است. روغن موتور با کارایی بالا که برای تجهیزات کشاورزی طراحی شده است باید محافظت از رسوبات،سایش و خوردگی، جلوگیری از اصطکاک و طول عمر را فراهم کند. این روغن‌های سنگین می‌توانند شرایط سخت را تحمل کنند.
- روغن‌های دنده و گیربکس: این روغن‌ها باید به طور موثر سیستم‌های هیدرولیک، گیربکس و ترمزهای مرطوب تراکتورها، کمباین ها و حفارها را باید روان کنند. این محصولات عمدتا از روغن‌های پایه معدنی و مصنوعی و مواد افزودنی تشکیل شده‌اند.
- روغن هیدرولیک: سیالات هیدرولیک نقش دوگانه روان‌کننده و دستگاه انتقال نیرو را انجام می‌دهتد. روغن هیدرولیک ایده‌آل در این صنعت باید دارای خواصی مانند عملکرد ضد سایش، قابلیت فیلتر شدن، کسر پذیری، جلوگیری از زنگ‌زدگی و خوردگی، ویسکوزیته مناسب همراه با مقاومت در برابر کف و انتشار هوا، پایداری در برابر حرارت، اکسیداسیون و تجزیه هیدرولیتیک باشد.
- ضدیخ: ضد یخ در موتورها برای تنظیم دما و جلوگیری از یخ زدگی در دماهای سرد حیاتی هستند.
- روغن زنجیر: روغن زنجیر به طور خاص برای روانکاری زنجیره‌های اره برقی و میله‌های راهنما طراحی شده است. این محصولات معمولا ویسکوزیته بالایی دارند تا به زنجیر و میله بچسبند و اصطکاک و سایش را کاهش دهد. علاوه بر این، به دفع گرما کمک و از زنگ زدگی و خوردگی نیز جلوگیری می‌کنند.
تجهیزات و ماشین‌آلات صنعت کشاورزی که به روغن‌کاری نیاز دارند
ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی برای کاهش اصطکاک، محافظت از قطعات متحرک، دفع گرما و افزایش طول عمر عملیاتی خود به روانکاری نیاز دارند. در اینجا لیستی از انواع رایج ماشین‌آلات و تجهیزات کشاورزی و قطعات آنها که نیاز به روغن‌کاری دارند آورده شده است:
- تراکتور: تراکتورها در کشاورزی برای کارهایی مانند شخم زدن، کاشت و حمل و نقل ضروری هستند. آنها دارای اجزای مختلفی از جمله موتور، گیربکس، دیفرانسیل و سیستم هیدرولیک هستند که نیاز به روغن‌کاری دارند.
- کمباین دروگر: این دستگاه برای برداشت و خرمن‌کوبی محصولات غلات استفاده می‌شود. آنها چندین قسمت متحرک از جمله میله برش، نوار نقاله و روتور دارند که نیاز به روغن‌کاری دارند.
- بیلرها: از این تجهیزات برای فشرده‌سازی و بسته‌بندی محصولاتی مانند یونجه، کاه و سیلو استفاده می‌شود. آنها برای داشتن عملکرد مستمر در اجزایی مانند زنجیر، غلتک و یاتاقان به روغن‌کاری نیاز مبرم دارند.
- دستگاه بذر و کاشت: از این دستگاه‌ها برای قرار دادن دقیق بذر در زمان کاشت استفاده می‌شود. برای مکانیسم‌های اندازه گیری، زنجیر و یاتاقان در این تجهیزات به روغن‌کاری وابسته هستند.
- دستگاه سمپاش: سمپاش‌های کشاورزی که برای کاربرد آفت کش‌ها، علف کش‌ها و کودها استفاده می‌شوند، برای پمپ‌ها، نازل‌ها و سیستم‌های هیدرولیک خود نیاز به روغن‌کاری دارند.
- تجهیزات خاکورزی: تجهیزاتی مانند گاوآهن و کولتیواتور دارای قطعات متحرک متعددی مانند دیسک، تیغه و قلاب هستند که نیاز به روغن کاری دارند.
- تجهیزات برداشت: تجهیزاتی که برای برداشت محصولات مختلف استفاده می‌شوند (مانند پنبه چین، دروگر نیشکر و دروگر میوه،) دارای قطعات متحرکی هستند که نیاز به روغن‌کاری دارند.
- سیستم‌های آبیاری: سیستم های آبیاری محوری و قطره ای دارای گیربکس، بلبرینگ و زنجیر هستند که کشاورزان برای اطمینان از عملکرد مداوم آنها باید روغن‌کاری منظم را در برنامه خود بگنجانند. علاوه بر این پمپ‌های مورد استفاده در این سیستم‌ها اعم از برقی یا PTO-محور نیز برای حفظ آبرسانی به روانکاری مناسب نیاز دارند.
- تجهیزات دام: برخی از ماشین‌آلات کشاورزی مرتبط با دامپروری مانند میکسرهای خوراک، فیدرها و سیستم‌های شیردوشی اتوماتیک و به طور کلی تجهیزات لبنی نیاز به روغن کاری برای قطعات مکانیکی خود دارند.
- کودپاش: از این دستگاه ها برای توزیع یکنواخت کودها از جمله دامی استفاده می شود. آنها دارای زنجیر، چرخ‌دنده، یاتاقان و مکانیسم‌های پخش‌کننده هستند که نیاز به روغن کاری دارند.
- ناوگان کامیون و تریلر: عملیات کشاورزی اغلب شامل استفاده از کامیون و تریلر برای حمل و نقل محصولات، دام و تجهیزات می‌شود. روانکاری منظم در این خودروها برای اجزایی مانند موتورها، گیربکس ها، محورها و یاتاقان های چرخ حیاتی است.
- تجهیزات سیلو و علوفه: تجهیزاتی که برای خرد کردن، سیلو کردن و توزیع مواد سیلو و علوفه استفاده می‌شود، مانند دستگاه‌های خردکن و واگن های علوفه، دارای چندین قسمت متحرک هستند که نیاز به روغن کاری دارند. روانکاری منظم اجزای متعددی که در چنگک‌های یونجه و لودرهای یونجه وجود دارد نیز ضروری است.
- تجهیزات طیور: مرغداری‌ها ممکن است از تجهیزاتی مانند تغذیه‌کننده، آبخوری و سیستم‌های جمع‌آوری تخم‌مرغ استفاده کنند که صاحبان آن باید به روانکاری قطعات متحرک این تجهیزات توجه ویژه‌ای داشته باشند.
- تجهیزات گلخانه: تجهیزات مورد استفاده در کشاورزی گلخانه‌ای شامل سیستم‌های تهویه و مکانیسم‌های کنترل آب و هوا نیاز به روغن‌کاری دارند.
لازم به ذکر است این‌ها تنها بخشی از تجهیزات گسترده‌ای است که در این صنعت وسیع مورد استفاده قرار دارد. نکته دیگر اینکه توجه به توصیه‌های سازنده تجهیزات برای انواع و فواصل روان‌کننده برای اطمینان از عملکرد بهینه مهم است.
روغن و گریس صنایع مختلف
ویژگی روغن در صنعت کشاورزی
همه روغن‌های سنگین، گریس‌ها و سیال‌های انتقال که برای صنعت کشاورزی توصیه می‌شوند باید دارای ویژگی‌هایی مانند محافظت عالی، روانکاری چشمگیر، کاهش زمان توقف دستگاه، مقاومت بالا در برابر آب، اکسیداسیون، خوردگی، و آلودگی و همچنین افزایش مقاومت در برابر بارهای سنگین و فشار بالا باشند. زیرا تجهیزات این صنعت معمولاً در معرض شرایط آب و هوایی سخت هستند و به روان‌کننده‌ای نیاز دارند که به طور هدفمند برای چنین موقعیت‌‌هایی فرموله شده باشد.
سازندگان ماشین‌آلات کشاورزی معمولاً مشخصاتی را برای انواع روغن‌ها و روانکارهایی که باید در تجهیزات خود استفاده شود ارائه می دهند. کاربران باید به این مشخصات توجه کرده و از روغن‌هایی استفاده کنند که مطابق با توصیه‌های سازنده باشد تا از عملکرد بهینه و طول عمر تجهیزات اطمینان حاصل شود. با این حال در اینجا به برخی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و نکاتی که در مورد روغن‌های روانکار در تجهیزات صنعت کشاورزی مطرح است، اشاره می‌کنیم:
- ویسکوزیته: ویسکوزیته روغن به ضخامت یا مقاومت آن در برابر جریان اشاره دارد. ماشین‌آلات کشاورزی اغلب تحت شرایط دمایی مختلف کار می‌کنند. روغن موتور باید ویسکوزیته مناسب را حفظ کند تا از روانکاری مناسب اطمینان حاصل شود، چه در هنگام راه‌اندازی سرد باشد و چه در حین عملیات سنگین گرم باشد. روغن‌های چند درجه‌ای مانند 15W-40 تعادلی بین حفاظت از راه‌اندازی در دمای پایین و حفاظت موتور در دمای بالا ارائه می‌کنند. روغن های مونو گرید (تک درجه‌ای) مانند SAE 30 دارای یک ویسکوزیته هستند و برای شرایط دمایی پایدار مناسب هستند.
- محافظت در برابر سایش و پارگی زودرس: یک روغن روانکار خوب باید برای ایجاد یک سد ضخیم فرموله شده باشد که تمام قطعات را در برابر دماهای بالا و فشار ثابت به خوبی محافظت کند، این مورد به ویژه در مورد اجزایی مطرح است که مستعد سایش زودرس هستند، مانند گیربکس و قطارهای سوپاپ موتور.
- محافظت در برابر خوردگی: کار در شرایط آب و هوایی مرطوب می‌تواند منجر به مشکلات اکسیداسیون شود و وسایل نقلیه و تجهیزات مورد حمله زنگ‌ردگی قرار گیرند. تجهیزات مورد استفاده در زمین‌های روستایی نیز احتمالاً از تجمع لجن و سایر زباله‌ها رنج می‌برند که اگر با آنها برخورد نشود، می‌تواند به عملکرد و اجزای آن آسیب برساند. برای مقابله با این موضوع، روغن‌های کشاورزی با افزودنی‌های منحصر به فردی فرموله می‌شوند که خواص ضد زنگ قابل توجهی دارند. همچنین روغن‌های روانکار کشاورزی باید گردش مناسبی در سیستم داشته باشد تا آلاینده‌های ناخواسته‌ای که در حین کار با آنها مواجه می‌شوند را فیلتر کنند. روغن همچنین باید بتواند به عنوان یک مهر و موم محافظ روی قطعات عمل کند تا از ریشه نگرفتن زنگ‌زدگی اطمینان حاصل شود.
- طول عمر: روغن روانکاری که با کیفیت بالا طراحی شده باشد باید بتواند عمر روغن را طولانی‌تر و ویژگی‌های عملکردی آن را در طول زمان پایدار نگه دارد. به این ترتیب چرخه عمر تجهیزات افزایش و کارایی عملیات تقویت می‌شود.
- توانایی عالی روانکاری ترمز: ترمزهای صاف در ماشین‌آلات کشاورزی امکان استفاده ایمن و راحت فراهم می‌شود. برای این منظور روغن‌هایی مانند روغن دنده باید اصطکاک را کاهش و عملکرد ترمز صاف را تضمین کنند.
- پایداری برشی: پایداری برشی یکی از ویژگی‌های مهم روان‌کننده های مورد استفاده در ماشین‌آلات کشاورزی است. این ویژگی به توانایی روغن روان‌کننده برای حفظ ویسکوزیته و خواص روانکاری خود تحت نیروهای برشی مکانیکی، مانند آن‌هایی که در شرایط فشار و دمای بالا در موتورها و ماشین‌آلات با آن مواجه می‌شود، اشاره دارد. در ماشین‌آلات کشاورزی، اجزای مختلف از جمله موتورها، گیربکس‌ها و سیستم‌های هیدرولیک، برای عملکرد بهینه به درجه‌های ویسکوزیته خاصی متکی هستند. نازک شدن برشی، جایی که روغن تحت نیروهای برشی نازک‌تر می‌شود، در صورت عدم پایداری، می‌تواند منجر به روانکاری ناکافی و افزایش سایش شود. همچنین روغن‌های هیدرولیک پایدار در برابر برش، ویسکوزیته ثابتی را تحت نیروهای برشی حفظ می‌کنند و عملکرد کارآمد و پاسخگو مورد نیاز سیستم هیدرولیک را تضمین می‌کنند. علاوه بر این روغن‌های دنده پایدار در برابر برش با حفظ خواص روان‌کنندگی خود حتی در شرایط سخت، به محافظت از چرخ‌دنده‌ها و یاتاقان‌ها کمک بسزایی می‌کنند.
- خنک‌کنندگی و خواص حرارتی ویژه: هنگامی که قطعات ماشین کار در حال کار هستند، آنها در مقابل یکدیگر حرکت کرده و گرما تولید می‌کنند که می‌تواند منجر به آسیب شود. روغن به کار رفته در تجهیزات کشاورزی باید به عنوان خنک‌کننده با خواص حرارتی ویژه ای عمل کند تا برای کاهش گرما و همچنین اصطکاک مناسب باشد. این بدان معناست که قطعات کمتر نیاز به تعمیر یا تعویض دارند.
- سازگاری با محیط‌زیست: هنگامی که تجهیزات کشاورزی یا وسایل نقلیه کشاورزی مانند تراکتورها و دروگرها ساکن هستند، نشت مایعات غیر قابل اجتناب است و باعث ایجاد رسوبات پایدار در زیر آنها می‌شود. این مایعات سپس در زمین فرو می‌روند و کیفیت خاک را تحت تأثیر قرار می‌دهند و سیستم‌های آب زیرزمینی را آلوده می‌کنند. اگر فرمول‌های مورد استفاده در روان‌کننده‌ها مانند روغن‌ها و مایعات انتقال حاوی مواد سمی باشند این می‌تواند به زمین، دام و محصول آسیب برساند. بنابراین تولید‌کنندگان روان‌کننده در حال ایجاد و تولید روانکارهای سازگار با محیط‌زیست و زیست‌تخریب‌پذیر هستند. این روانکارها سمیت و قدرت انتشار کمتر و کارایی بهتری دارد که با اهداف پایداری صنعت همسو است. علاوه بر این، استفاده از روان‌کننده‌هایی که از منابع تجدیدپذیر مانند روغن‌های گیاهی به دست می‌آیند، به دلیل سازگاری با محیط زیست و ویژگی‌های عملکردی بهبود یافته، در حال افزایش است.
- فرکانس صحیح تغییر روغن: روانکار باید با توجه به توصیه‌های سازنده آن دوباره استفاده شود. فرکانس صحیح تغییر روان‌کننده تضمین می‌کند که همه چیز به خوبی اجرا می‌شود. علاوه بر این در کشورهای پیشرفته ادغام سنسورها و فناوری‌های IoT (اینترنت اشیا) در سیستم‌های روان‌کننده، نظارت بلادرنگ بر سلامت ماشین‌آلات، بهینه‌سازی برنامه‌های روانکاری و به حداقل رساندن خرابی تجهیزات را امکان‌پذیر می‌سازد.
- مدیریت موثر: نگهداری صحیح محصول در برابر تخریب و آلودگی جلوگیری نکته‌ای بسیار مهم است. هر محصول روانکار در این صنعت باید با دستورالعمل‌های ذخیره‌سازی دقیق همراه باشد. پیروی از روش توصیه شده در مورد نگهداری، حمل و نقل، خطرات بهداشتی، ایمنی و زیست‌محیطی که ممکن است در نتیجه اعمال استانداردهای ناکافی ایجاد شود را به حداقل می‌رساند.
- تعیین مقدار مناسب روغن: روغن‌کاری بیش از حد سبب کاهش اصطکاک خواهد شد. به این ترتیب قطعات متحرک می‌توانند سریع‌تر از حد معمول حرکت کنند و باعث ایجاد گرما در مناطقی از ماشین‌آلات شوند. این امر همچنین هزینه‌های بیشتری را برای کاربر به همراه خواهد داشت. روغن‌کاری ناکافی نیز منجر به افزایش هزینه‌های مربوط به تعمیر و نگهداری می‌شود.
- تجزیه و تحلیل و نظارت منظم: نمونه‌برداری منظم از روانکار و تجزیه و تحلیل آن در این صنعت بسیار مهم است تا اطلاعاتی در مورد علائم تخریب روانکار به دست آید. چنین هشداری به کاربر کمک می‌کند تا مطمئن شود آیا محصول همانطور که باید کار می‌کند یا نیاز به تغییر دارد.
در یک صنعت رقابتی مانند کشاورزی، بسیار مهم است که همه وسایل نقلیه و تجهیزات همیشه در بهترین حالت کار کنند و حداکثر عملکرد را ارائه دهند تا در زمان و هزینه صرفه جویی و بالاترین بازده ممکن را تولید کنند.
سوالات متداول
دفعات تعویض روغن به عوامل مختلفی از جمله نوع ماشین‌آلات، شرایط عملیاتی و توصیه‌های سازنده بستگی دارد. به طور کلی، توصیه می شود دستورالعمل‌های سازنده تجهیزات در مورد فواصل تعویض روغن، که می‌تواند بر اساس ساعت کار یا مدت زمان باشد را دنبال کنید.
به طور کلی توصیه نمی‌شود انواع مختلف روغن روان‌کننده را مخلوط کنید، مگر اینکه به طور خاص توسط سازنده بیان شده باشد. مخلوط کردن روغن‌ها با افزودنی‌ها یا فرمولاسیون‍‌های مختلف می‌تواند منجر به عملکرد غیرقابل پیش‌بینی و مشکلات سازگاری بالقوه شود. به استفاده از روغن توصیه شده توسط سازنده پایبند باشید.
روغن روان‌کننده استفاده شده زباله خطرناکی محسوب می‌شود و باید به درستی دفع شود. پیروی از مقررات و دستورالعمل‌های محلی برای دفع روغن مصرف شده بسیار مهم است.
