می‌دانید روانکارهای صنعتی که امروزه در تمامی تجهیزات برای حرکت روان و به دور از سایش کاربرد دارند، چه عملکردی دارند؟ یا اصلا چه چیزی روان‌کننده‌ها را بسیار مهم می‌کند؟ شاید نمی‌دانستید اما استفاده از روان‌کننده‌ها به دوران باستان برمی‌گردد. قطعا آنها خیلی بیشتر از ایجاد حرکت روان روی اجسام انجام می‌دهند. بیایید تا در ادامه با انواع روانکار و نقش آن در صنعت آشنا شویم. قبل از اینکه عمیق‌تر به تاریخچه روانکاری بپردازیم، آیا می‌دانید روانکار چیست؟
روانکار چیست؟
روانکاری یا روان‌کردن، فرایندی است که در آن یک ماده روانی به عنوان روان‌کننده در میان دو سطح یا قطعه قرار می‌گیرد تا اصطکاک و سایش بین آن دو کاهش یابد و عمر مفید قطعات افزایش یابد. این روش از سال‌ها پیش در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، هواپیماسازی، صنایع شیمیایی و غیره استفاده می‌شده است.
بنابراین علم روانکاری یا تریبولوژی “Tribology” به منظور کاهش اصطکاک بر روی سطوح یاتاقان ماشین‌آلات اعمال می‌شود. از آنجا که اصطکاک یک جسم به جسم دیگر، بدترین دشمن ماشین‌آلات است، فلز را فرسوده کرده و موجب اتلاف انرژی و تولید گرما می‌شود. به خاطر داشته باشید که هر روان‌کننده منحصر به فرد است. امروزه سایر مواد از جمله مواد مصنوعی، روان‌کننده‌های جامد و حتی گازها نیز به عنوان روان‌کننده عمل می‌کنند.
تاریخچه روانکاری
از نخستین زمان‌ها، انسان‌ها در تلاش بودند تا با ایجاد روان‌کننده‌هایی به دو سطح در تماس با هم، اصطکاک و سایش بین آنها را کاهش دهند. فناوری روانکاری در زمان‌های اخیر به طور قابل توجهی پیشرفت کرده است. در ابتدا روان‌کننده‌ها عمدتاً از چربی‌های حیوانی و روغن‌های گیاهی ساخته می‌شدند. اما با حضور نفت و در پاسخ به تقاضاهای رو به رشد، تولیدکنندگان روانکار شروع به پردازش روغن‌های مبتنی بر نفت برای بهبود عملکرد روان‌کننده کردند.
بدیهی است که در دنیای امروز، برای پاسخگویی به نیازهای روزافزون ماشین‌آلات مدرن به منظور بهرهوری بهتر، قابلیت اطمینان عملکرد، بهرهوری انرژی و مسئولیت زیست محیطی صنعت فوق همچنان در حال توسعه است.
انواع روانکارها
بسته به کاربرد، یک نوع روان‌کننده بهتر از دیگری کار می‌کند. برای اصطکاک شدید و کاربردهای با سرعت بالا، روغن صنعتی معمولا بهترین انتخاب است. با این حال، برای قطعاتی که تحت بارهای سنگین قرار می گیرند، معمولاً به گریس نیاز دارند. گریس در جای خود باقی می‌ماند و مانعی با دوام بیشتر بین اجزایی مانند بلبرینگ چرخ، مهره، پیچ و غیره ایجاد می‌کند.
روغن‌ها
روغن رایج‌ترین روان‌کننده مورد استفاده در صنعت است. برای روانکاری قطعاتی نظیر چرخ دنده، لولا، یاتاقان و غیره استفاده می‌شود. آنها برای استفاده در دماهای بالا و کاربردهای با سرعت بالا مناسب هستند. برای جلوگیری از اکسیداسیون و خوردگی، می‌توان از افزودنی‌هایی مانند آنتی‌اکسیدان‌ها یا بازدارنده‌های زنگ زدگی همراه با روغن پایه برای افزایش خواص آن استفاده کرد. روغن پایه همان عنصر اصلی اکثر روان‌کننده‌هاست.
همچنین خواندن مقاله "روغن پایه چیست و انواع دسته‌بندی آن" کمک زیادی به شما در شناخت انواع روغن پایه می‌کند.
بارها نام روغن پایه را شنیده‌ایم اما آیا می‌دانید روغن پایه چیست و به چند دسته تقسیم می‌شود؟ روغن پایه، یک نوع روغن است که به عنوان پایه برای تولید روغن‌های مختلف استفاده می‌شود.
گریس‌ها
گریس ترکیبی از روغن پایه، غلیظ کننده و افزودنی است. غلیظ کننده همان چیزی است که قوام ایجاد کرده و عملکرد گریس را تقویت می‌کند. ترکیب این اجزا به گریس بافت، ضخامت و ویسکوزیته متفاوتی می‌دهد. با این حال، خاصیت روانکاری مشابه روغن را از خود نشان می‌دهد. گریس محافظت عالی در برابر سایش، خوردگی و آب‌بندی عالی در برابر ذرات خارجی ایجاد می‌کند. اغلب از آنها در چرخ‌دنده‌ها، بلبرینگ‌ها، دوک‌ها، زنجیرها و پیوندها بهره می‌بریم.
چرا روانکاری مهم است؟
اهداف زیادی دارد، اما هدف نهایی یک روان‌کننده کاهش اصطکاک ناخواسته است. این کاهش اصطکاک با جدا کردن دو سطح جامد با یک لایه نازک روان‌کننده انجام می‌شود. روانکاری مناسب کارکرد بدون وقفه دستگاه را تسهیل داده و یکی از مهم‌ترین جنبه‌های سلامت و کارایی دستگاه است. علاوه بر کاهش اصطکاک، روان‌کننده‌ها عملکردهای دیگری نیز دارند.
در همین راستا خواندن مقاله "روانکار گیاهی چیست و چگونه تولید می‌شود؟" می‌تواند برای شما بسیار مفید باشد.
روانکار گیاهی یا همان فود گرید چیست و چرا از آنها استفاده می‌کنیم؟ آنها چه تفاوتی با دیگر روانکارهای موجود در صنعت دارند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت روان‌کننده‌های غذایی باید همان عملکردهای فنی هر روان‌کننده دیگری را انجام دهند.
عملکرد روان‌کننده‌ها
همانطور که در ابتدا نیز اشاره شد، روان‌کننده‌ها مزایای بسیار بیشتری نسبت به روانکاری دارند و مسئول افزایش طول عمر اجزای دستگاه هستند. مزایا عبارتند از:
- روانکاری: برای سطوحی که در تماس با یکدیگر هستند، به منظور جلوگیری از کاهش اصطکاک و سایش استفاده می‌شوند.
- بهرهوری انرژی: با کاهش اصطکاک بین اجزا استفاده از انرژی به حداقل می‌رسد.
- آب‌بندی در برابر آلاینده‌ها: با ایجاد یک لایه نازک بین سطوح، مانعی بین اجزای داخلی ماده و محیط خارجی ایجاد می کند.
- کنترل حرارت: روان‌کننده اصطکاک بین قطعات را کاهش داده و در نتیجه تولید گرما را نیز کم می‌کند.
- جلوگیری از خوردگی: پوشش سطحی که از احتمال اکسید شدن یا خوردگی در برخورد با فلز جلوگیری می‌کند.
- کنترل آلودگی: روان‌کننده‌ها را می‌توان برای ایجاد مهر و موم و جلوگیری از ورود آلودگی استفاده کرد.
انواع مختلف روانکاری
روانکاری می‌تواند به صورت دستی یا خودکار انجام شود.
- دستی
روانکاری دستی نیاز به مداخله یک تکنسین با ابزار روانکاری دارد. این روش روانکاری کاستی‌های زیادی مانند افزایش زمان از کار افتادن دستگاه و هزینه‌های نگهداری بالا را به همراه دارد.
- اتوماتیک
یک سیستم روانکاری خودکار سیستمی است که به تجهیزات شما مقدار مناسب روان‌کننده را در زمان مناسب و در مکان مناسب (معمولاً در زمانی که دستگاه در حال کار است) ارائه می‌دهد. جایگزین یک سیستم روانکاری معمولی شده و منجر به افزایش عمر تجهیزات، کاهش سایش و هزینه‌های نگهداری کوچک‌تر می‌گردد.
نتیجه‌گیری
از آنجا که روانکارهای صنعتی طیف گسترده‌ای از محصولات را شامل می‌شوند، یک درک اساسی از روان‌کننده‌ها و عملکرد آنها بسیار کمک‌کننده خواهد بود. در این مقاله با توضیح درباره تعریف روانکاری، انواع روانکارها و تاثیر آنها بر روی تجهیزات شروع کردیم. همچنین از میزان اهمیت استفاده از روانکار در دستگاه‌ها و ماشین‌آلات مطلع شدیم. امیدواریم اطلاعات شما در زمینه روانکار را بیشتر از پیش کرده باشیم.
سوالات متداول
با توجه به نوع صنعت و محصولاتی که تولید می‌شود، استفاده از روان‌کننده‌ها در صنایع مختلفی به شکل‌های متفاوتی انجام می‌شود. به طور کلی، روان‌کننده‌ها برای کاهش اصطکاک و سایش در قطعات مختلف صنعتی به کار می‌روند، اما در هر صنعت و برای هر نوع قطعه، نوع و میزان روان‌کننده مورد نیاز ممکن است متفاوت باشد.
- افزایش عمر مفید قطعات
- افزایش بهرهوری
- کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیر
- افزایش ایمنی
- بهبود عملکرد
با توجه به نوسانات بازار روانکارهای صنعتی، دیزلی و موتوری، برای استعلام قیمت انواع روغن صنعتی از هر برند و گریس در گریدهای مختلف با شماره 02147630000 تماس بگیرید.
