“با توجه به منابع انسانی محدود، ما در حال حاضر در حال به صورت سالانه از روغن یاتاقان‌های توربین خود نمونه‌برداری می‌کنیم. آیا این زمان‌بندی برای تشخیص خرابی کافی است یا باید فرکانس آن را افزایش داد”. این گونه سوالات برای افرادی که در صنایع مختلف به طور حرفه‌ای فعالیت دارند دغدغه‌ای حیاتی است زیرا با احتمال خرابی قطعات گران قیمت ارتباط مستقیم دارد. به طور کلی هر چند وقت یکبار نمونه‌برداری یکی از حیاتی‌ترین تصمیمات در برنامه آنالیز روغن است. در مورد این سوال خاصی که در ابتدا مطرح کردیم، از آنجایی که مشخصات این توربین ارائه نشده است، نمی‌توان پاسخ دقیقی داد. بنابراین در این مقاله به ارائه توصیههای کلی اکتفا خواهیم کرد که می‌تواند راهنمای شما در نحوه تعیین فرکانس صحیح نمونه‌برداری روغن باشد.
"آنچه باید در مورد آنالیز روغن بدانید" در مورد روند کلی آنالیز روغن دید کلی ارائه می‌دهد.
علائم مزمن تجهیزات روانکاری شده به عنوان شاخص در نمونه‌های آنالیز روغن نشان داده می‌شود و اگر اصلاح نشود، می‌تواند منجر به تخریب تجهیزات و کاهش بهره‌وری شود.
"چگونه داده های حاصل از آنالیز روغن را تفسیر کنیم؟" مبانی تفسیر نتایج را توضیح می‌دهد.
توانایی تفسیر نتایج تجزیه و تحلیل روغن برای تصمیم‌گیری در مورد فعالیت‌های تعمیر و نگهداری پیشگیرانه بسیار مهم است.
از کجا شروع کنیم؟
تعیین فرکانس بهینه برای نمونه‌برداری باید بر اساس اهداف شما تعیین شود. برای شروع بهتر است ابتدا پاسخی برای این سؤالات بیابید: اگر دستگاه به طور ناگهانی خراب شود، هزینه شرکت من (از نظر قیمت قطعات، نیروی کار و زمان خرابی) چقدر خواهد بود؟ آیا خطر ایمنی مرتبط با خرابی وجود دارد؟ چقدر حاضرم برای پیش بینی شکست در طول 24 ساعت، یک هفته و یک ماه آینده از قبل سرمایه گذاری کنم؟ توجه داشته باشید آنالیز روغن ممکن است تنها یکی از چندین استراتژی نظارتی باشد و با دانستن اینکه این یک راه حل مطلق برای پیش‌بینی شکست نیست، ممکن است نخواهید حداکثر توان خود برای سرمایه‌گذاری را روی آن صرف کنید. با این حال توجه داشته باشید باید مقدار قابل قبولی را به آن اختصاص دهید.
به عنوان مثال، اگر نقطه نهایت سرمایه‌گذاری شما 40000 دلار چیزی در حدود (چیزی در حدود 168,000,000 تومان) باشد، ممکن است معقول باشد که 5000 دلار (چیزی در حدود 21,000,000 تومان) در تجزیه و تحلیل روغن سرمایه‌گذاری کنید تا خرابی دستگاه را به موقع پیش‌بینی کنید. بنابراین، اگر هزینه کل هر نمونه روغن گرفته شده تقریباً 50 دلار (چیزی در حدود 250000 تومان) باشد، ممکن است مایل باشید حداقل 100 بار در فاصله زمانی تخمینی بین خرابی‌ها نمونه‌برداری کنید. اگر خطر ایمنی در نتیجه خرابی قطعه وجود داشته باشد، قیمتی که می‌خواهید برای پیش بینی خرابی سرمایه‌گذاری کنید باید بسیار بیش از این‌ها باشد.
گام بعدی در نظر گرفتن محیط، تاریخچه خرابی ماشین، نوع قطعه، سن اجزا و غیره است. سوالات حیاتی که باید در این قسمت بپرسید این است: چقدر احتمال دارد که مناطق روغن‌کاری داخلی دستگاه در معرض آلودگی قرار گیرند؟ آیا دستگاه به تازگی نصب شده است یا به عمر طراحی خود نزدیک شده است؟ (عمر طراحی محصول، دوره زمانی است که طی آن، طراحان محصول انتظار دارند محصول بتواند در پارامترهای مشخص شده خود کار کند. به عبارت دیگر، امید به زندگی کالا.) یک علت ریشه‌ای شناخته شده چقدر سریع ممکن است منجر به شکست فاجعه‌آمیز شود؟
دوره توسعه شکست یا (Failure Development Period (FDP زمانی بین شروع خرابی، مانند اولین باری که زباله‌های سایش تولید می‌شود، تا زمان بروز نتایج خرابی عملکردی (شکست کامل یاتاقان) است. برای کاهش هزینه‌های ترمیم ناشی از خرابی قریب الوقوع، باید روغن را در مراحل اولیه FDP نمونه‌برداری و آنالیز کنید. FDP می‌تواند از چند ماه تا چند ساعت باشد. با توجه به اینکه نمونه‌برداری در هر ساعت بسیار پرهزینه است و نمونه‌برداری در بازه‌های طولانی مدت کاربرد کمی دارد، فرکانس ایده‌آل را می‌توان از نظر هزینه جایی در این بین توجیه کرد. البته باز هم تاکید می‌کنیم این بازه ممکن است با تغییر مشخصات ریسک نوسان کند. نمودار زیر تجسم ساده از پیش‌بینی احتمالی خرابی را در ذهن ایجاد می‌کند. در این نمودار Potential Failure به نقطه شکست احتمالی تاکید دارد و Functional Failure نقطه‌ای را نشان می‌دهد که در آن شکست به وقوع پیوسته است. زمان ایده‌آل نمونه‌برداری چیزی بین این دو نقطه است.
عواملی که باید در نظر داشته باشید
در اینجا چند دستورالعمل کلی برای کمک به تعیین فرکانس صحیح نمونه‌برداری ارائه می‌شود:
- بحرانی بودن تجهیزات: تجهیزات بسیار بحرانی، مانند تجهیزاتی که در فرآیندهای حیاتی دخیل هستند یا تعمیر آنها گران است، ممکن است به نمونه‌برداری روغن مکرر نیاز داشته باشند. تجهیزاتی که چندان بحرانی نیستند ممکن است برنامه نمونه‌برداری کمتری داشته باشند.
- شرایط عملیاتی: شرایط سخت عملیاتی، مانند دماهای بالا، بارهای سنگین، یا محیط های آلوده، ممکن است نمونه برداری مکرر روغن را به یک اجبار تبدیل کند.
- توصیههای سازنده: توصیههای سازنده را برای دفعات نمونه‌برداری روغن بررسی کنید. برخی از سازندگان تجهیزات دستورالعمل‌های خاصی را در مورد زمان و تعداد دفعات نمونه‌برداری از روغن ارائه می‌دهند.
- نوع روغن: روغن‌های مختلف طول عمر و میزان تخریب متفاوتی دارند. نوع روغن مورد استفاده و عملکرد مورد انتظار آن را در طول زمان در نظر بگیرید.
- سن تجهیزات: تجهیزات قدیمی به دلیل افزایش سایش و احتمال خرابی ممکن است به نمونه‌برداری مکرر نیاز داشته باشند.
- اهداف نگهداری: اگر هدف شما تشخیص زودهنگام مسائل برای تعمیر و نگهداری پیش‌بینی شده است، ممکن است نمونه‌برداری مکرر لازم باشد.
- بودجه و منابع: بودجه و منابع موجود خود را برای نمونه‌برداری روغن در نظر بگیرید. نمونه‌برداری مکرر ممکن است به سرمایه‌گذاری بالاتر از نظر زمان و هزینه نیاز داشته باشد.
- الزامات قانونی: برخی از صنایع یا مناطق دارای مقررات یا استانداردهای خاصی هستند که فرکانس نمونه‌برداری روغن را دیکته می‌کند. از رعایت این الزامات اطمینان حاصل کنید.
- تکنیک‌های نمونه‌برداری: تکنیک‌های نمونه‌گیری بکار گرفته شده را در نظر بگیرید. اگر از سیستم‌های نظارت مستمر آنلاین استفاده می‌کنید، ممکن است در مقایسه با نمونه‌برداری دستی دوره‌ای، نیازی به نمونه‌برداری نداشته باشید.
- مشاوره با کارشناسان: از کارشناسان آنالیز روغن مشاوره بگیرید یا با سازنده تجهیزات، تامین‌کننده روان‌کننده یا مشاور مهندس قابل اطمینان برای توصیههای مناسب مشورت کنید.
- برنامه نظارت بر وضعیت: نمونه‌برداری روغن را با یک برنامه جامع نظارت بر وضعیت که شامل تکنیک‌های دیگری مانند آنالیز ارتعاش، ترموگرافی و بازرسی‌های بصری است، ادغام کنید.
کلام آخر
تعیین فرکانس صحیح نمونه‌برداری روغن برای نظارت موثر بر وضعیت و نگهداری ماشین‌آلات بسیار مهم است. فرکانس نمونه‌برداری بهینه به عوامل مختلفی از جمله نوع تجهیزات، شرایط عملیاتی، بحرانی بودن تجهیزات و اهداف برنامه تعمیر و نگهداری بستگی دارد.
منابع
- Life, F. (2023) Importance of sampling frequency compliance. https://www.fluidlife.com/blog-importance-of-sampling-frequency-compliance/.
- Corporation, N. (2018) How to determine the right oil sampling frequency. https://www.machinerylubrication.com/Read/31299/oil-sampling-frequency.
سوالات متداول
فرکانس نمونه‌برداری روغن به عوامل مختلفی از جمله بحرانی بودن تجهیزات، شرایط عملیاتی و اهداف تعمیر و نگهداری بستگی دارد. هیچ پاسخ یکسانی وجود ندارد، اما ارزیابی‌های منظم می‌تواند به تعیین یک برنامه مناسب کمک کند.
توصیههای سازنده نقطه شروع خوبی را ارائه می‌دهد، اما ضروری است که شرایط عملیاتی خاص را در نظر بگیرید و فرکانس را در صورت نیاز بر اساس شرایط منحصر به فرد تجهیزات خود تنظیم کنید.
بله، انواع مختلف روغن‌ها ممکن است ویژگی‌ها و نرخ تخریب خاصی داشته باشند. هنگام تعیین فرکانس نمونه‌برداری، نوع روغن، کاربرد آن و دستورالعمل سازنده یا الزامات صنعت را در نظر بگیرید.
